فتوسل‌ها یا سنسور‌های نوری (Light Sensor) وسایلی هستند که کنترل تجهیزات روشنایی مثل لامپ‌ها را با توجه به شرایط نور محیط چون روشنایی آفتاب، طلوع و غروب خورشید بر عهده دارند. در ساده ترین نمونه از این تجهیزات، از یک سنسور حساس به نور از دو نوع ولتاژی یا مقاومتی استفاده می‌شود.
انواع فتوسل:
فتوسل‌ها در دو نوع حساس به نور و غیر حساس به نور وجود دارند. در نوع حساس به نور، تجهیزات روشنایی، با توجه به تابش نور آفتاب موجود در محیط روشن یا خاموش می‌شوند که ساده ترین نوع از این سیستم‌ها می‌باشند. به این دسته از فتوسل‌ها، فتوسل‌های نوری می‌گویند. اما در دسته دیگر یعنی فتوسل‌های غیر حساس به نور، با توجه به یک برنامه کامپیوتری اقدام به قطع و وصل تجهیزات روشنایی می‌گردد. در این دسته دیگر نیازی به نصب فتوسل در محیط بیرون نیست و می‌توان آن‌ها را حتی در خود تابلو برق نصب نمود.در ادامه به بررسی هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم.
1 – فتوسل نوری یا معمولی:
در این دسته از فتوسل‌ها، لامپ‌ها با توجه به طلوع و غروب خورشید و کم یا زیاد شدن نور آفتاب قطع یا وصل می‌شوند. این سنسورها با توجه به سلول‌هایی که در ساختار خود دارند میزان روشنایی نور را تشخیص می‌دهند.
به طور کلی فتوسل‌ها نوری را می‌توان مقاومتی نامید که با توجه به نوری که به سطح سلول‌های آن‌ها می‌تابد، مقدار مقاوت خود را جهت عبور یا قطع جریان الکتریسیته تغییر می‌دهند. از این رو به آن‌ها مقاومت وابسته به نور هم(LDR) می‌گویند.
از ویژگی‌های این سنسورها، می‌توان به کوچک بودن، ارزان بودن، مصرف توان کم و نصب آسان اشاره کرد.
1 – 1 : شیوه نصب :
در این‌جا ما فتوسل‌های نوری سه سیمه را در نظر گرفته‌ایم. برای نصب فتوسل باید آن را در مسیر لامپ و منبع تغذیه که همان برق شهری یا باتری و هر چیز دیگری است، قرار دهیم. ابتدا با یک پلاستیک مشکی فتوسل را بپوشانید تا بتوانید تست روشنایی را انجام دهید. همان طور که احتمالا می‌دانید هر وسیله برقی داری یک سیم فاز و یک سیم نول می‌باشد. سیم فاز ورودی را به یک سر فتوسل وصل کرده و سیم نول را به یک سیم خروجی از لامپ و یک سر دیگر فتوسل وصل نمائید. در نهایت فاز خروجی از فتوسل را به سیم خروجی دیگر لامپ وصل نمائید. جریان برق را فعال نمائید. پس از گذست چیزی حدود 20 ثانیه مشاهده خواهید کرد که فتوسل عمل می‌کند به همین راحتی.
2 – فتوسل نجومی(ساعت نجومی):
در این نوع فتوسل، که به آن ساعت نجومی هم می‌گویند، نیازی به دریافت نور وجود ندارد و قطع و وصل شدن چراغ‌ها توسط یک برنامه کامپیوتری برنامه ریزی می‌شود. از امکانات خوب این مدل این است که با کوتاه و بلند شدن روزها می‌توان زمان قطع و وصل شدن چراغ‌ها را تغییر داد.
ویژگی هایی که می‌توان برای این دستگاه در نظر گرفت عبارتنداز:
1 – انتخاب شهرهای مختلف
2 – دارای باطری با عمر بالا
3 – نمایش خطای عالی
4 – ایمن دربرابر افزایش و کاهش ولتاژ
5 – انتخاب گزینه دستی
6 – داشتن حافظه و حفظ تاریخ و زمان پس از قظع برق شهر
مشخصات فنی برای این دستگاه عبارتنداز:
برق ورودی : AC 180-240 ولت
فرکانس : 50 تا 60 هرتز
5 آمپر خروجی
2 – 1 : شیوه نصب :
برای نصب فتوسل‌های نجومی باید به یک نکته توجه نمائید و آن این که با توجه به جریان نامی که بر روی دستگاه نوشته شده است، در مسیر فتوسل و لامپ‌ها از کنتاکتور استفاده شود یا خیر. معمولا استاندارد در این زمینه به این گونه است که برای سیستم‌های با مصرف روشنایی پایین (5 تا 20 آمپر)، نیازی به نصب کنتاکتور در مسیر لامپ و فتوسل نیست. اما برای جریان های بالاتر یا به اصطلاح سیستم‌های پر مصرف باید از کنتاکتور استفاده شود.
