معمولا با فرارسیدن فصل سرما بهترین روش برای محافظت از گیاهان از سرمازدگی، ساخت یک گلخانه خانگی کوچک می‌باشد. در پست‌های قبلی در باره مراقبت از گیاهان و روش‌های آن در فصل سرما صحبت کردیم. اما در این مقاله قصد داریم درباره یکی از روش‌های محافظت از گیاهان در فصل سرما یعنی ساخت گلخانه خانگی توضیحات بیشتری را ارائه نماییم.
گلخانه خانگی:
گلخانه یا greenhouse، به ساختمانی با اسکلت چوبی یا فلزی و با شرایط تحت کنترل (دما، رطوبت، نور، دی‌اکسید‌کربن و …) اطلاق می‌شود كه با مواد شفاف (شیشه یا پلاستیک) به منظور عبور نور طبیعی جهت رشد و نمو گیاهان پوشانده شده است. در گذشته بیشتر مردم محصولات کشاورزی مورد نیاز خود را به صورت خودکفا با ساخت باغچه‌های طبیعی در منزل تولید می‌کردند.
با پیشرفت کشاورزی این این موضوع کم‌رنگ شد. اما هنوز هم هستند افراد و خانه‌هایی که محصولات کشاورزی خود را خودشان در باغچه منزل خود تولید می‌کنند. با فرارسیدن فصل سرما این کار عملا ممکن نمی‌باشد. اما توسط ایجاد یک گلخانه خانگی می‌توان در فصل سرما هم به تولید محصولات کشاورزی مورد نیاز خود پرداخت.
برای ایجاد یک گلخانه خانگی باید یک سری نکات مهم را رعایت نماییم تا بتوانیم از محصولات خود در فصل سرما محافظت نموده و تولید خود را حفظ نماییم. این نکات را در ادامه ذکر خواهیم کرد.
1 – مکان گلخانه:
برای تعیین مکان گلخانه باید دو مورد را در نظر بگیریم:
الف: نور مناسب:
اسکلت گلخانه سایه ایجاد می‌کند و با توجه به زاویه تابش این سایه‌ها متفاوت است لزوم توجه به این امر به ویژه در تولید زمستانه حائز اهمیت است چرا که تغییرات اندکی در درصد نور رسیده به گیاهان می‌تواند نقش بسزایی در کمیت و کیفیت تولید داشته باشد .موقعیت گلخانه باید به صورتی باشد که بیشترین مقدار نور را دریافت نماید. اولین انتخاب برای موقعیت گلخانه به صورت نمای جنوبی یا جنوب شرقی می‌باشد. نور تمام روز بهترین شرایط را برای گیاه فراهم می‌کند. البته نور تابیده شده از جانب شرق، به هنگام صبح، برای گیاهان کافی می‌باشد. نور صبح بیشترین مطلوبیت را داراست، زیرا که به گیاهان اجازه داده می‌شود که فرایند تولید غذا را زودتر آغاز نمایند. این موضوع منجر به حداکثر رشد می‌شود. بالطبع انتخاب‌های بعدی، نمای جنوب غربی و نمای غربی می‌باشد؛ چرا که دریافت نور دیرتر صورت می‌گیرد. نمای شمالی کمترین مطلوبیت را دارد و فقط برای گیاهانی که نور کمی احتیاج دارند مناسب می‌باشد.
مقدار نور عبوری از پوشش گلخانه به عوامل زیر بستگی دارد:
- جهت‌گیری نسبت به خورشید
- خصوصیات پوشش گلخانه
- زاویه پوشش نسبت به نور
- استفاده از رنگ سفید و ورق‌های آلومینیومی برای افزایشمقدار نور مناسب هستند.
بیشتر بدانید: 7 نکته مهم برای نگهداری از گیاهان در فصل سرما
ب – بادگیر نبودن:
نکته دومی که باید برای مکان گلخانه در نظر گرفت این است که گلخانه را در محل بادخیز احداث نکنیم زیرا این کار باعث خرابی و به مرور از شکل افتادن آن می‌شود. از طرفی در این شرایط برای تامین مقدار گرمای درون گلخانه باید انرژی بیشتری مصرف شود.
2 – دما:
میزان قطعی دما بسته به نوع محصولات موجود در گلخانه تعیین می‌شود. و این دما معمولا توسط تابش نور خورشید به گلخانه فراهم می‌شود. اما با سردتر شدن هوا و یا ابری بودن آن، از وسایل گرمایشی مثل بخاری‌ها و گرم‌کن برقی برای گرم کردن محیط گلخانه می‌توانید استفاده نمایید. می‌توانید از گاز طبیعی شهری استفاده نمایید که بهترین روش می‌باشد و هزینه کم‌تری را در بر دارد. از گرم‌کن‌های برقی هم استفاده می‌شود. اما این وسایل درست است که هزینه خرید کمی دارند اما مصرف انرژی بیشتری نسبت به بخاری گازی خواهند داشت. گرمایش بوسیله آب داغ یا بخار از لحاظ هزینه نصب گران است، اما هزینه عملیاتی کمی دارد. از طرفی این روش برای تولید رطوبت مورد نیاز گیاهان می‌تواند مناسب باشد.
3 – دی اکسید کربن
دی اکسید کربن برای رشد گیاه ضروری می‌باشد. صبحگاهان با بالا آمدن آفتاب، گیاهان فتوسنتز را آغاز می‌نمایند. میزان دی اکسید کربن در گلخانه، به واسطه مصرف توسط گیاهان، کاهش می‌یابد. با تجدید هوا می توان میزان دی اکسید کربن را به اندازه میزان آن در محیط بیرون بالا برد. از آنجا که دی اکسید کربن و نور در فرآیند فتوسنتز مکمل یکدیگر هستند، با تامین روشنایی تکمیلی و تزریق دی اکسید کربن می‌توان بازده سبزیجات و گل‌دهی محصولات را افزایش داد.
4 – رطوبت مناسب:
کاهش جریان هوا باعث افزایش رطوبت نسبی می‌شود. وجود تهویه مناسب و کافی برای کنترل دما و رطوبت محیط گلخانه بسیار اهمیت دارد. رطوبت ایده‌آل بین 50 تا 60 درصد است. اگر رطوبت بیش از حد شود شیوع بیماری‌ها و ویروس‌ها بیشتر، و اگر رطوبت کاهش یابد گیاهان دچار تنش‌های آبی می‌شوند. با آبیاری گیاهان در صبح می‌توان میزان رطوبت را کنترل نمود.
5 – جریان هوا
گردش هوا ضروری است. وقتی که یک گیاه در معرض جریان هوای تازه بیرون از گلخانه باشد، هوای تازه برای برگ‌ها تامین شده و گیاه می‌تواند اکسیژن پس داده و از دی اکسید کربن تازه استفاده نماید. جریان هوا همچنین به پایین نگه داشتن رطوبت نسبی و کنترل دما در گلخانه کمک می‌نماید.
برای مشاوره و راه اندازی گلخانه ی خود ، با کاردان در ارتباط باشید
منابع:
سایت به‌رویش
سایت آموزش کشاورزی
سایت خبری تحلیلی ساعت 24
